ბცაა ამინომჟავები.
BCAA (ამინომჟავები განშტოებული ჯაჭვებით) – კომპლექსი შედგება 3 შეუცვლელი ამინომჟავისაგან: ლეიცინი, იზოლეიცინი, ვალინი.
ბცაა კუნთის ძირითადი საშენი მასალაა. ეს ამინოები კუნთის ამინომჟავების 35%-ია და მონაწილეობენ აღდგენის და ანაბოლიზმის პროცესებში. ასევე მათ აქვთ ანტიკატაბოლური მოქმედების უნარი. ორგანიზმს არ შეუძლია ბცაა-ს სინთეზირება, ადამიანი მას იღებს მხოლოდ საკვებიდან და დანამატებიდან. ბცაა არის კუნთების ძირითადი „საწვავი“, რომელიც ზრდის სპორტულ მაჩვენებლებს, აუმჯობესებს ჯანმრთელობას, აბსოლუტურად უსაფრთხოა ჯანმრთელობისათვის.
BCAA-ს დამტკიცებული მთავარი ეფექტები:
კუნთების დაშლისგან დაცვა.
მშრალი კუნთოვანი მასის გაზრდა.
ორგანიზმში ცხიმის შემცირება.
ძალის გაზრდა.
სპორტული კვების ეფექტურობის გაზრდა.
BCAA-ს როლი ორგანიზმისთვის:
კუნთოვანი ცილის სინთეზის სუბსტრატი.
ენერგიის საწარმოებელი სუბსტრატი.
სხვა ამინომჟავების სინთეზის პრეკურსორი.
თრგუნავს კატაბოლიზმს და კუნთის დაშლას.
სტიმულს აძლევს ინსულინის გამომუშავებას.
წვავს ცხიმს.
ბცაა გამოიყენება მასის მომატებისას, გახდომისას, რელიეფზე მუშაობისას და აერობული ვარჯიშისას.
ფიზიკური დატვირთვის დროს ორგანიზმში ბცაა-ს ამინოებზე მოთხოვნილება იზრდება. ბცაა-ს დამატებით მიღება უშუალოდ ვარჯიშამდე და ვარჯიშის მერე მოგვიტანს კუნთის დაშლის შემცირებას და კუნთის ცილის სინთეზის გაძლიერებას.
BCAA-ს მოქმედების მექანიზმები:
BCAA როგორც ენერგეტიკული სუბტრატი.
ვარჯიშის დროს და ვარჯიშის მერე მცირდება ბცაა-ს კონცენტრაცია (განსაკუთრებით ლეიცინის). ამის მერე ბცაა-ს ნორმალიზაციისთვის იწყება კუნთების დაშლა, როგორც ბცაა-ს ამინოების მარაგის შევსების წყარო. ბცაა-ს დანამატების სახით მიღებას შეუძლია აღადგინოს მისი კონცენტრაცია და შეაჩეროს კუნთების დაშლა.
ლეიცინი ატფ-ის წყაროა. ლეიცინის დაჟანგვით უფრო მეტი ატფ-ის მოლეკულა მიიღება, ვიდრე გლუკოზის დაჟანგვით. ლეიცინის და გლუკოზის დაჟანგვა მიდის სხვადასხვა გზით, მაშასადამე ათლეტი იღებს ატფ-ის 2 წყაროს, ანუ აღადგენს ძალებს გაცილებით სწრაფად.
კუნთოვანი ცილის სინთეზი.
ბცაა შეადგენს კუნთოვანი ცილების მესამედს, ამიტომ ის კუნთის მთავარი საშენი მასალაა. ცილის სინთეზი შესაძლებელია მხოლოდ თავისუფალი ამინომჟავებისას, წინააღმდეგ შემთხვევაში ზრდა ჩერდება. დაწყნარებულ მდგომარეობაში პროტეინის მიღება საკმარისია, რომ მთლიანად უზრუნველყოს ამინომჟავებზე მოთხოვნა, მაგრამ ვარჯიშის დროს და მერე ამინოებზე მოთხოვნა მკვეთრად იზრდება, ხოლო მისი მარაგი ამოწურულია, ამიტომ იქმნება ამინოების მიწოდების აუცილებლობა. ამრიგად ბცაა-ს ვარჯიშის დასრულებისთანავე მიღებით სპორტსმენი ქმნის ამინომჟავების მარაგის შევსების და ახალი კუნთის ბოჭკოების აშენების კარგ წინაპირობას.
კუნთის ზრდისთვის მნიშვნელოვანია გლუტამინი. ის არეგულირებს ცილის სინთეზს, ცვლის აზოტის ბალანსს ანაბოლური მიმართულებით, ზრდის კუნთის უჯრედის მოცულობას და „ზრდის ჰორმონის“ გამომუშავებას. ვარჯიშის დროს მატულობს გლუტამინის დანახარჯები, რაც შეიძლება გადაიფაროს ბცაა-ს ხარჯზე, რომელსაც აქვს უნარი გარდაიქმნას მასში პირდაპირ კუნთში.
როდის მივიღოთ BCAA.
მასის მომატებისას.
ბცაა-ს იღებენ ვარჯიშამდე, ვარჯიშის დროს და შემდეგ. ჯობია მოვამზადოთ ენერგეტიკული სასმელი, გავხსნათ ბცაა და რამოდენიმე კოვზი შაქარი წყალში. ეს სითხის, ნახშირწყლების და ამინომჟავების მუდმივ მიწოდებას უზრუნველყოფს სისხლში მთელი ვარჯიშისას. ასევე ბცაა-ს იღებენ უზმოზე, კატაბოლიზმის შესაჩერებლად.
გახდომისას.
აქაც ბცაა უნდა მიიღოთ ისევე, როგორც ზევით აღვწერე. გახდომისას ბცაა შეიძლება მივიღოთ კვებებს შორის კატაბოლიზმის და მადის შესაჩერებლად, თუმცა ამისთვის პროტეინის გამოყენება ჯობია.
რამდენი BCAA უნდა მივიღოთ.
ბცაა -ს დოზაა 5 გრ.. დღეში 1-3-ჯერ მიღება.მისი მიღება არ საჭიროებს შესვენებას. ბცაა-ს შეთავსება შეიძლება ნებისმიერ დანამატთან. მასის მატების დროს ჯობია პროტეინთან, გეინერთან და კრეატინთან ერთად.
BCAA ხარისხის შემოწმება.
ფხვნილის სახით ბცაა წყალზე წარმოქმნის აპკს და ბოლომდე არ იხსნება. არის მწარე. ფერი უნდა შეეფერებოდეს აღწერილობას. შეამოწმეთ ვადა.