კუნთის ზრდის თეორია და პერიოდიზაცია ბოდიბილდინგში.

არსებობს კუნთების ზრდის 2 თეორია:

1. დაშლის თეორია

2. დაგროვების თეორია

კუნთის დაშლის თეორიის მიხედვით, კუნთი უკეთესად ვითარდება, თუ ვარჯიშის დროს მას ბოლომდე დავტვირთავთ და მივაყენებთ ტრავმას. ანუ რაც უფრო მეტ ტრავმას მივაყენებთ და დავშლით კუნთს, მით მეტად გაიზრდება ის აღდგენის/დასვენების დროს.

ვარჯიშის გარეშე კუნთები მშვიდ მდგომარეობაშია, როგორც კი ვიწყებთ ვარჯიშს, ჩვენ ვარღვევთ კუნთების მშვიდ მდგომარეობას, მძიმე ინტენსიური ვარჯიშის შედეგად კუნთის უჯრედები იწყებენ დაშლას, იღებენ სტრესს. ვარჯიშის შემდეგ დასვენების და სათანადო კვების მერე აღდგენის პროცესში ხდება კუნთის ზრდა.

ორგანიზმს მსგავსი ვარჯიში არ აწყობს, იხარჯება დიდი ენერგია, მაგრამ ვინაიდან ვარჯიშები სისტემატიურად მიმდინარეობს, ორგანიზმს სხვა გზა აღარ აქვს გარდა იმისა, რომ შეეწინააღმდეგოს კუნთის მუდმივ სტრესს და დაშლას მისი გაძლიერების გზით.

ამიტომ, ბევრს მიაჩნია, რომ ვარჯიში უნდა იყოს მძიმე, კუნთების ტკივილით, გათიშვამდე, დატვირთების გაზრდით და ა.შ. ეს ყველაფერი აზიანებს კუნთის უჯრედებს, რის შემდეგაც იზრდება კუნთი.

დაგროვების თეორიის მიხედვით, კუნთი უკეთესად იზრდება, თუ ვარჯიში ნაკლებად დამანგრეველია კუნთისთვის. ანუ რაც ნაკლებად დაიშლება კუნთი ვარჯიშისას, მით უფრო კარგად გაიზრდება.

ამ თეორიის მიხედვით, ვარჯიშის დროს გროვდება სუბსტანციები, რომლებიც შემდგომში ანაბოლური ჰორმონების გამოყოფის სტიმულირებით იწვევენ კუნთის ზრდას, ხოლო კუნთის დაზიანება (დაშლის თეორია) ანელებს კუნთის ზრდის პროცესს.

მეცნიერები დღემდე ვერ თანხმდებიან რომელი მეთოდი უფრო ეფექტურია კუნთის ზრდისთვის. ზოგი თვლის, რომ საჭიროა კუნთის სტრესი, ანუ მძიმე ვარჯიშები კუნთის გათიშვამდე, ხოლო სხვები ამბობენ, რომ კუნთის ზრდისთვის სტრესი არ უნდა იყოს.

ვარჯიში – თავისთავად არის სტრესი, რადგან ვარჯიშზე კუნთის უჯრედები იშლება, რის შემდეგაც აღდგენისას, სათანადო კვებით კუნთები იზრდება.

უფრო დეტალურად ეს პროცესი მიმდინარეობს შემდეგნაირად:

თავიდან მიდის დაშლის ფაზა – ვარჯიში, რომელიც 45 წთ. გრძელდება, შემდეგ აღდგენის ფაზა – 1 კვირა და მხოლოდ ამის მერე მოდის ზრდის ფაზა – დაახლოებით 1-2 კვირა, ანუ სუპერკომპენსაცია. სუპერკომპენსაცია პროცესია, როცა ორგანიზმი ვარჯიშის მერე აღდგენისას ყოველი შემთხვევისთვის იკეთებს მარაგს – სტრესის კვლავ გამეორების შემთხვევაში მზადყოფნისთვის.

ე. ი. თუ არ არის სტრესი, ანუ ვარჯიში, რა დროსაც ჩვენ ვაზიანებთ კუნთის ბოჭკოებს – არავითარი კუნთის ზრდა არ იქნება. აბა რაში სჭირდება ჩვენ ორგანიზმს სუპერკომპენსაცია, თუ ამის მოთხოვნილება არ იქნება.

თუ თქვენ არ ვარჯიშობთ, მაგრამ სწორად იკვებებით, თქვენ მოიმატებთ, მაგრამ არა კუნთს, არამედ ცხიმს. ვარჯიშის გარეშე კუნთის ზრდა არ გექნებათ, თუნდაც იღებდეთ დანამატებს ან სტეროიდებს. იგივე ხდება, როცა ათლეტი თვეების განმავლობაში ერთი და იგივე წონებით ვარჯიშობს, მისი ორგანიზმი შეგუებულია ამ დატვირთვებს და არ დაიწყებს გაძლიერებას, რადგან ამის საჭიროება არ არის, ე. ი. კუნთის ზრდაც არ იქნება.

აქ შეიძლება დავდგეთ დილემის წინაშე: თუ კი ყველა ვარჯიში იქნება მძიმე, მაქსიმალური წონით და კუნთის გათიშვამდე, მაშინ როგორ გამოვიყენებთ აღდგენის და სუპერკომპენსაციის ფაზას სრულყოფილად? მძიმე ვარჯიშის მერე დგება აღდგენის ფაზა, როცა კუნთები დაშლის შემდეგ (1-ლი ფაზა) აღდგება (მე-2 ფაზა) და ცდილობს მიაღწიოს სუპერკომპენსაციას (მე-3 ფაზას), მაგრამ როგორ მიაღწიოს მე-3 ფაზას, თუ კი ჩვენ მძიმე ვარჯიშით ისევ დავშლით კუნთებს?

დასკვნა:

ორივე თეორია სწორია, წარმოიდგინეთ – დაშლის თეორია (მძიმე კვირა) და დაგროვების თეორია (მსუბუქი კვირა), ეს არის პერიოდიზაცია ბბ-ში. მძიმე კვირას ჩვენ ვიყენებთ დაშლის თეორიას – ვვარჯიშობთ მაქსიმალური წონებით და კუნთის გათიშვამდე, ხოლო მსუბუქ კვირას ჩვენ ვიყენებთ დაგროვების თეორიას – ვამცირებთ წონებს და ვვარჯიშობთ მსუბუქად, რადგან დაგროვების თეორიის მიხედვით რაც ნაკლებად იშლება კუნთი, მით მეტად გაიზრდება.

როგორც ხედავთ ორივე თეორია სწორია და შეგვიძლია გამოვიყენოთ პერიოდიზაცია ჩვენ სავარჯიშო გეგმაში.