სად მიდის ცხიმი გახდომისას?

1 გრ. ცხიმის დაწვით გამოიყოფა 9 კკალ ენერგია, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ცხიმი გადაიქცევა ენერგიად! რადგან ბუნებაში არაფერი არ იკარგება, ცხიმიც დაწვის შედეგად გარდაიქმნება სხვა სუბსტანციად. ცხიმის შედგება C55H104O6. ცხიმის დაწვისას ხდება დაჟანგვა, სუნთქვისას ცხიმს ვუმატებთ ჟანგბადს O2 და რეაქციის შემდეგ მივიღებთ ნახშირორჟანგს და წყალს.

წყალი გამოდის ორგანიზმიდან შარდის და ოფლის სახით, ნახშირორჟანგი კი გამოდის ამოსუნთქვისას.

ცხიმის დაწვისას 16% გარდაიქმნება წყლად, დანარჩენი გამოიყოფა გაზი. 10 კგ. ცხიმი რომ დაწვათ, საჭიროა 29 კგ. ჟანგბადი, ამოისუნთქოთ 28 კგ ნახშირორჟანგი და ორგანიზმიდან გამოყოთ 11 ლიტრი წყალი და კიდევ – ამ პროცესის განსახორციელებლად საჭიროა 90 000 კკ-ზე მეტი ენერგიის დახარჯვა. 

მაგრამ მარტო ჩავისუნთქვით, ცხიმი თავისით არ დაიწვება. ცხიმის დასაწვავად, ჯერ უნდა გამოვიტყუოთ ის ცხიმის უჯრედებიდან, რაც შესაძლებელია 2 გზით: დიეტით და/ან ფიზიკური დატვირთვით.

როცა ცხიმი გამოედინება ცხიმის უჯრედებიდან (ამით ცხიმის უჯრედების რაოდენობა არ მცირდება), ის ხვდება სისხლში. სისხლით ცხიმი მიედინება მთელ ორგანიზმში. აქ ჯობია, თუ კუნთები იმუშავებენ (წინააღმდეგ შემთხვევაში ცხიმი დაუბრუნდება ცხიმის დეპოს), კუნთების შეკუმშვისას მასში ძლიერდება სისხლის და ჟანგბადის მიწოდება, ხდება ცხიმის წვა უშუალოდ კუნთის ქსოვილში. თუ არ არის ფიზიკური დატვირთვა, ცხიმი, რომელიც გახდომისას უნდა დაიწვას, გამოდის ღვიძლის გავლით, რითაც ზედმეტად იტვირთება ღვიძლი.

ამიტომ არ არის კარგი სწრაფად დაკლება, რადგან ღვიძლი ვერ უმკლავდება ამისთანა დატვირთვას. წონაში დაკლება არ უნდა აჭარბებდეს საკუთარი წონის 10%-ს თვეში, ისიც გახდომის პირველ თვეს. შემდგომ თვეებში გახდომის ტემპი უნდა შემცირდეს.

ცხიმი დაშლას იწყებს იმ ადგილიდან, სადაც ბოლოს დაგროვდა და ბოლოს იშლება იქ, სადაც ყველაზე დიდი ხანი გროვდებოდა.

ორგანიზმში არსებობს 2 ტიპის ცხიმი, კანქვეშა ცხიმი და შინაგანი/ვისცერული ცხიმი. ვისცერული ცხიმი უფრო საშიშია ვიდრე კანქვეშა ცხიმი. ვისცერული ცხიმი გარს ეკვრის შინაგან ორგანოებს, ის გროვდება მუცლის არეში და წინ წევს მუცელს. ვისცერული ცხიმი აწვება შინაგან ორგანოებს, დიაფრაგმას, გულს. დარტყმას აყენებს ღვიძლს. ღვიძლის მუშაობის დარღვევა ქოლესტერინის და ტრიგლიცერიდების მატებას იწვევს სისხლში, ირღვევა ინსულინის გამომუშავება, ჩნდება დიაბეტის და გულ-სისხლძრღვთა დაავადებების საფრთხე.

ვარჯიშით წვავთ კანქვეშა ცხიმს, ხოლო თუ იცავთ სწორ კვებას, წვავთ ვისცერულ ცხიმს. ამიტომ გახდომისას ჯობია ივარჯიშოთ და თან დაიცვათ სწორი კვება, რათა დაწვათ როგორც კანქვეშა, ასევე ვისცერული ცხიმი.