ინსულინური ინდექსი.

ინსულინი არის ძირითადი ანაბოლური ჰორმონი, რომელსაც გამოიმუშავებს კუჭქვეშა ჯირკვალი. ის გვიცავს კუნთის დაშლისგან და გვეხმარება ავაშენოთ კუნთური მასა. ამავე დროს ის აგროვებს ცხიმს და ხელს გვიშლის ცხიმის წვაში. ამიტომ თუ გვინდა გამოშრობა, უნდა ვეცადოთ, რომ ინსულინი იყოს დაბალი.

გ.ი. გვიჩვენებს, თუ რამდენით მოიმატებს სისხლში გლუკოზის დონე ამა თუ იმ საკვების მიღების შემდეგ. ე. ი. გ. ი. პირდაპირ კავშირშია სისხლში შაქრის დონესთან. თუმცა, არსებობს პროდუქტები, რომლებიც არ შეიცავენ ნახშირწყლებს და არ იწვევენ შაქრის მომატებას სისხლში, მაგრამ იწვევენ საკმაოდ დიდი რაოდენობით ინსულინის სეკრეციას, ამიტომ შემოღებული იქნა ინსულინური ინდექსი სხვადასხვა პროდუქტისთვის.

არის პროდუქტები, რომლებსაც აქვთ დაბალი გ.ი. მაგრამ აქვთ მაღალი ი. ი. იმისათვის რომ გავიგოთ, თუ რა განსხვავებაა გ. ი. და ი. ი. შორის, ვნახოთ რა პროცესები მიდის ორგანიზმში მაღალი გ.ი. მქონე პროდუქტის და მაღალი ი.ი. მქონე პროდუქტის მიღების შემდეგ. როდესაც ვჭამთ რაიმე ტკბილს, ორგანიზმმა არ იცის რამდენი შაქარი მივიღეთ, ამიტომ ინსულინი გამოიყოფა იმაზე მეტი, ვიდრე საჭიროა, შესაბამისად სისხლში შაქარი ეცემა ნორმაზე დაბლა, ამას ქვია რეაქტიული ჰიპოგლიკემიის ფაზა, რაც ძალიან საშიშია ორგანიზმისთვის. დიაბეტით დაავადებულების გარდაცვალება ხდება არა მაღალი შაქრის გამო, არამედ პირიქით, როცა შაქარი ეცემა და ადამიანი ვარდება ჰიპოგლიკემიურ კომაში. ეს რომ არ მოხდეს, გამოიყოფა ჰორმონი გლუკაგონი, რომლის ფუნქციაა ასეთ დროს ღვიძლში მომარაგებული გლუკოზა მიაწოდოს სისხლში. ამის შემდეგ შაქრის დონე სისხლში ნორმალიზდება.

ანალოგიური პროცესი მიდის, როცა ვჭამთ ხაჭოს. ხაჭოს აქვს მაღალი ი. ი. და მისი მიღების შემდეგ გამოიყოფა ინსულინი, რომელსაც შაქარი მიაქვს უჯრედებში, ამან შეამცირა შაქრის დონე სისხლში, ხოლო გლუკაგონმა ღვიძლიდან გლუკოზა მიაწოდა სისხლში და დაარეგულირა შაქრის დონე. მაგრამ თუ შევადარებთ შაქარს და ხაჭოს, შაქრის მცირე რაოდენობაც კი გაცილებით მაღლა სწევს ინსულინს და გლუკაგონი ვერ ახერხებს დაარეგულიროს სისხლში შაქრის დონე, ეს იწვევს ჰიპოგლიკემიას, რაც არ ხდება ხაჭოს დიდი რაოდენობით მიღების შემთხვევაში.

მოდით ვნახოთ როგორ იანგარიშება გ.ი. და ი. ი. გ. ი-ის ეტალონად აიღეს 50 გრ. გლუკოზა, 15 წუთში გაზომეს შაქრის დონე სისხლში და ჩათვალეს 100 ერთეულად. ი. ი. კი გაზომეს სხვანაირად, ეტალონად აიღეს თეთრი პურის რაოდენობა, რომელიც შეიცავს 240 კკალ. და მიანიჭეს 100 ერთეული. წონით ეს რაოდენობა თეთრი პური არის 100 გრამზე მეტი. ეხლა ვნახოთ კვერცხი, მისი ი. ი. 30-ია და უნდა ვჭამოთ 5 ცალი კვერცხი, რომ მივიღოთ 240 კკალ. გამოდის რომ 5 ცალი კვერცხი არის 20 გრამი თეთრი პურის ტოლფასი, რაც არც ისე ბევრია. ინსულინი კი გამოიყოფა ამ რაოდენობის კვერცხის ჭამისას, მაგრამ ის იმდენად მცირეა, რომ თქვენს გახდომაზე არანაირ გავლენას არ მოახდენს.

ისეთი პროდუქტების მიღებისას, რომლებიც არ შეიცავენ ნახშირწყლებს, მაგრამ ინსულინი მაინც გამოიყოფა, რომელიც დაწევს შაქარს სისხლში, ის კომპენსირდება ჰორმონ გლუკაგონის მიერ, რომელიც აიძულებს ღვიძლს გლუკოზის მიწოდებას სისხლში. ეს რომ არ მოხდეს, შაქარი ისე დაეცემა სისხლში, რომ ადამიანი ჩავარდება ჰიპოგლიკემიურ კომაში და დაიღუპება. ეს ნიშნავს, რომ თუ მივიღებთ მაღალი ი. ი. მქონე პროდუქტს, გლუკაგონის სიმძლავრე და მარაგი ღვიძლში საკმარისია, რომ გაანეიტრალოს სისხლში შაქრის დონე. თუ ჩვენ ერთმანეთს შევადარებთ 50 გ. შაქარს და ერთ ბრიკეტ ხაჭოს, რომელსაც აქვს ყველაზე მაღალი ი. ი. ვნახავთ, რომ ხაჭო ახლოსაც ვერ მივა 50 გ. შაქართან, იმიტომ, რომ ამ რაოდენობის შაქრის მიღებისას გლუკაგონი ვერ შეძლებს დაარეგულიროს რეაქტიული ჰიპოგლიკემია, მას შეიძლება აღარ ეყოს სისწრაფე და სიმძლავრე. ე.ი. ერთი ბრიკეტი ხაჭოც რომ ვჭამოთ, ის ვერ შეძლებს შეგვიშალოს ხელი ცხიმის წვაში. თუ ხართ ჩვეულებრივი მოვარჯიშე და არ გჭირდებათ ცხიმის ძალიან მცირე შემცველობა, როცა ინსულინის მიმართ მგრძნობელობა ძალიან მაღალია და ხაჭომ შეიძლება შეაჩეროს ცხიმის წვა, ამ შემთხვევაში არ უნდა გეშინოდეთ მაღალი ი. ი. მქონე პროდუქტის მიღების.