მინერალები არაორგანული ნივთიერებებია და ვიღებთ საკვებიდან. უზრუნველყოფენ ნერვულ გამტარობას, კუნთების შეკუმშვას, წყლოვან-ელექტროლიტურ ბალანსს და ენერგიის გამომუშავებას. კალციუმი და ფოსფორი შედის ძვლოვან ქსოვილში, თუთია მონაწილეობს ტესტოსტერონის გამომუშავებაში. მინერალები იყოფა მიკრო და მაკრო ელემენტებად. მაკროელემენტებია – კალციუმი, მაგნიუმი, ფოსფორი, კალიუმი და ნატრიუმი.
ვიტამინების და მიკროელემენტების სინთეზი ორგანიზმს არ შეუძლია, ის მათ იღებს საკვებიდან. ვიტამინები ააქტიურებენ ფერმენტებს, რომლებიც აჩქარებენ ქიმიურ პროცესებს. კუნთის ზრდა მათ გარეშე ვერ მოხდება, ვარჯიშის დროს ორგანიზმი მოითხოვს მეტ ვიტამინებს. რაც უფრო კალორიულ და ცილებით მდიდარ საკვებს ვიღებთ, მით მეტია
ვიტამინი C – კვლევებით დადგინდა, რომ ვიტამინი C-ს ნაკლებობა იწვევს კუნთების დაკარგვას, ხოლო თუ მივიღებთ დღეში 100-150 მგრ. C ვიტამინს, დაგვეხმარება კუნთის ზრდაში. ვიტამინ C-ს შეიცავს: ციტრუსები, ვაშლი, ანანასი, პომიდორი, ბულგარული წიწაკა, კივი, მარწყვი, კომბოსტო, ბროკოლი, ხახვი, ოხრახუში და სხვ.
1. ბაზისური თუ იზოლირებული ვარჯიშები. ახალი კვლევებით დადგინდა, რომ ზურგზე ბაზისური ვარჯიშები (მაგ. განტელის ამოწევა ცალი ხელით) დიდი წონებით ზრდის ბიცეფსის ძალას და თავად ბიცეფსს, მაგრამ ბიცეფსის იზოლირებული ვარჯიშები 2-ჯერ მეტად ზრდის კუნთს (მაგ. განტელების აწევა მაჯების შემობრუნებით ფეხზე დგომში).
ბეტა-ალანინი ამინომჟავაა, რომლის მიღებით იგრძნობთ ენერგიის მოზღვავებას. ის ზრდის კარნოზინს, კარნოზინი ხელს უწყობს გადადოს რძემჟავასგან გამოწვეული კუნთების დაღლილობა, რაც საშუალებას მოგცემთ გააკეთოთ 20-30%-ით მეტი გამეორება მისვლაში და გაზარდოთ გამძლეობა. ბეტა ალანინი მუშაობს მხოლოდ 10 გამეორებაზე მეტი გამეორებების შემთხვევაში, რადგან რძემჟავა
მაგნიუმი არეგულირებს: კუნთების შეკუმშვას; გულის რიტმს; ნერვულ ფუნქციებს. ჰიპერმაგნიემიის (სისხლში მაგნიუმის სიჭარბე) ნიშნებია: გულისრევა; ღებინება; ნევროლოგიური დარღვევები; დაბალი არტერიული წნევა; თავის ტკივილი. ჰიპომაგნიემიას (სისხლში მაგნიუმის ნაკლებობა) განაპირობებს: ალკოჰოლზე დამოკიდებულება; კვების დარღვევა; შეწოვის დარღვევა; ქრონიკული დიარეა; ჭარბი ოფლიანობა; გულის უკმარისობა; ზოგიერთი მედიკამენტის, მაგალითად, დიურეტიკების, ანტიბიოტიკების მიღება. ჰიპომაგნიემიის ნიშნებია: თვალების სპონტანური
რა არის ელექტროლიტები. ელექტროლიტები ელექტრული მუხტის მატარებელი მაკრომინერალებია, რომლებიც დიდი რაოდენობითაა ადამიანის სისხლში, შარდსა და სხვა ბიოლოგიურ სითხეებში. ისინი კანონზომიერადაა განლაგებული თითოეული უჯრედის მემბრანის გარეთა და შიგნითა ზედაპირებზე და დიდ როლს ასრულებს უჯრედების, ორგანოებისა თუ ორგანოთა სისტემების ფუნქციონირებაში, ამიტომ სისხლსა და სხვა
სუპერფუდი (სუპერ საკვები) – ეს არის მცენარეული წარმოშობის პროდუქტები სასარგებლო ნივთიერებების მაღალი კონცენტრაციით. ისინი დიდი დოზით შეიცავენ ვიტამინებსა და მინერალებს, რომლებიც იცავენ ორგანიზმს დაავადებებისგან, ხელს უწყობენ ცხოვრების ჯანსაღ წესს და ახანგრძლივებენ სიცოცხლეს. ზოგიერთი სუპერფუდი შეიცავს ანტიოქსიდანტებს კიბოს თავიდან ასაცილებლად, ასევე ჯანმრთელ
მაგნიუმი (Mg) ყველაზე მნიშვნელოვანი ელემენტია, რომელიც მონაწილეობს ორგანიზმში მიმდინარე 350-ზე მეტ პროცესში, მათ შორის ენერგოწარმოებაში. მაგნიუმის ნაკლებობა იწვევს თუთიის, სპილენძის, კალციუმის, კალიუმის, სილიციუმის დეფიციტს და მათ შენაცვლებას მძიმე ტოქსიკური ლითონებით: ტყვიით, კადმიუმით, ალუმინით. მაგნიუმს შეიცავს ტვინის, ძვლების, გულის, ღვიძლის, თირკმელების,
მოდით ჯერ ვნახოთ რით განსხვავდებიან ერთმანეთისგან ბცაა და პროტეინი. ჩვენი კუნთები შედგება 20 ამინომჟავასგან, აქედან 8 შეუცვლელია და მას ვიღებთ საკვებიდან. შრატის იზოლატი შეიცავს ყველა 20 ამინომჟავას, ხოლო ბცაა-ში არის მხოლოდ 3 შეუცვლელი ამინომჟავა – ლეიცინი, იზოლეიცინი და ვალინი. კუნთების 35% შედგება