მთავარი ფაქტორი, რომელიც განსაზღვრავს ძილის ხარისხს, არის ძილის ჰორმონი მელატონინი, რომელიც გამომუშავდება სიბნელეში. ეპიფიზი გარდაქმნის სეროტონინს მელატონინში. შუქი თიშავს მელატონინის გამომუშავებას. მელატონინი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია იმუნური სისტემისათვის, ის ასევე ძალიან ძლიერი ანტიოქსიდანტია, ებრძვის თავისუფალ რადიკალებს და ამით შეუძლია გაგვიხანგრძლივოს სიცოცხლე.
ენდოკრინული სისტემის მდგომარეობაზეა დამოკიდებული არა მარტო ჩვენი ჯანმრთელობა, ასევე ჩვენი გუნება-განწყობილება. აღმოჩნდა, რომ ადამიანის ტვინში გამომუშავდება ე. წ. ბედნიერების ჰორმონები.
მათგან ყველაზე ცნობილი ჰორმონებია ენდორფინები, დოფამინი და სეროტონინი. როცა ხდება ზედმეტი სეროტონინის გამომუშავება, ასეთ დროს ადამიანი ცხოვრებას უყურებს პოზიტიურად, ხოლო როცა ეცემა ბედნიერების ჰორმონების გამოყოფა, იწყება მძიმე დეპრესია.
მეცნიერების აზრით ბედნიერება არის ქიმიური რეაქცია. მოსახლეობის 80%-ის შემთხვევაში
ჰორმონები უჯრედებს შორის ინფორმაციის გადაცემის ქიმიური საშუალებაა. ჰორმონები ენდოკრინულ ჯირკვლებში გამომუშავდება, თუმცა ჰორმონებს სხეულის ყოველი ქსოვილი და ორგანოთა სისტემა გამოიმუშავებს.
ჰორმონის მიერ უჯრედისთვის სიგნალის გადაცემა რეცეპტორთან ურთიერთქმედების საშუალებით ხდება. ერთი ჰორმონი შეიძლება მოერგოს მხოლოდ ერთ რეცეპტორს.
ჰორმონ მელატონინს გამოიმუშავებს ტვინში გირჩისებური ჯირკვალი – ეპიფიზი. მელატონინი პასუხს აგებს ძილზე და ძილის ხარისხზე, რომლის სეკრეციაც დამოკიდებულია განათებაზე. ამ ჰორმონის გამომუშავების პიკი მოდის ღამის 12 საათიდან 3 საათამდე სიბნელეში. სწორედ ამიტომ, როცა იწყება შებინდება, ჩვენ ძილი გვერევა.
ჰორმონები უჯრედებს შორის ინფორმაციის გადაცემის ქიმიური საშუალებაა. ჰორმონები ენდოკრინულ ჯირკვლებში გამომუშავდება, თუმცა ჰორმონებს სხეულის ყოველი ქსოვილი და ორგანოთა სისტემა გამოიმუშავებს.
ჰორმონის მიერ უჯრედისთვის სიგნალის გადაცემა რეცეპტორთან ურთიერთქმედების საშუალებით ხდება. ერთი ჰორმონი შეიძლება მოერგოს მხოლოდ ერთ რეცეპტორს.