რატომ არ უნდა ვჭამოთ შემწვარი საკვები.

რატომ არ უნდა ვჭამოთ შემწვარი საკვები.

ექიმები, დიეტოლოგები და ფიტნეს ინსტრუქტორები გვირჩევენ, რომ ვჭამოთ მოხარშული და არა შემწვარი საკვები. მცდარია მოსაზრება, რომ გასახდომად მთავარია იყოს კალორიების დეფიციტი და მნიშვნელობა არ აქვს რას ვჭამთ, მოხარშულს თუ შემწვარს, კალორიები მათ ხომ ერთნაირი აქვთ.

ღვიძლი უამრავ სხვა ფუნქციებთან ერთად ახდენს ორგანიზმის გაფილტვრას ყველანაირი ნაგავისგან, რომ მავნე, მომწამვლელი ნივთიერებები კუჭ-ნაწლავიდან არ მოხვდეს სისხლში. შესაბამისად, თუ ღვიძლი თავის ფუნქციას ვერ შეასრულებს, გახდომა შეჩერდება.

პროდუქტები – მაგ. ხორცი, შეიცავს ცხიმს, რომელიც გრილზე შეწვისას, მაღალი ტემპერატურისა და ჟანგბადის მონაწილეობით განიცდის ცვლილებას. ჯერ ცხიმი დნება და ხორცი იჟღინთება ცხიმით, მერე ხდება ჰიდროლიზი, რასაც მოყვება ლიპიდების დაჟანგვა და მავნე ნივთიერებების და ტოქსინების წარმოქმნა, რომელიც უნდა გაფილტროს ღვიძლმა.

უარესი, თუ ხორცს ვწვავთ ტაფაზე ცხიმში (დამატებითი ცხიმი მიღებული კალორიების რაოდენობასაც ზრდის). შეწვის პროცესში მონაწილეობს ჟანგბადი. შეწვისას ცხიმების დაჟანგვის პროცესი იზრდება, იმიტომ რომ ჟანგბადთან წვდომა გვაქვს და რაც უფრო მაღალია ხორცის დამუშავების ტემპერატურა – 140 –დან 200 გრადუსამდე, მით მეტი მავნე ნივთიერება გამოიყოფა, მეტად დაიტვირთება ღვიძლი და ხელს შეუშლის გახდომის პროცესს.

სულ სხვა პროცესი მიმდინარეობს მოხარშვისას. ჯერ ერთი ტემპერატურა ნაკლებია, 100 გრადუსზე მეტ ტემპერატურას მოხარშვისას ვერ მივიღებთ, მეორეც არ გვაქვს ჟანგბადთან წვდომა, ცხიმების დაჟანგვა ხდება მხოლოდ ხორცის ნახარშის ზედაპირზე, ჰაერთან შეხება მარტო აქ ხდება. მესამე მოხარშვისას ხდება ცხიმების გამორეცხვა ხორციდან ნახარშში, რომელიც შეგვიძლია არ გამოვიყენოთ საკვებად (ამით ნაკლებ კალორიას ვიღებთ მოხარშული ხორციდან). სწორედ ამ 3 ფაქტორის გამოა მოხარშული უფრო სასარგებლო ღვიძლისთვის და გახდომისთვის, ვიდრე შემწვარი.

გარდა ამისა, როცა ვწვავთ ნახშირწყლებს მაგ. კარტოფილს, ან ცილოვან საკვებს ხორცს, თევზს, წარმოიქმნება კანცეროგენები, რომლებიც აზიანებენ უჯრედის დნმ–ს და ზრდის ონკოლოგიურ დაავადებათა რისკს. რაც შეეხება ზედმეტად დამწვარ-დანახშირებულ საკვებს, უფრო მეტ კანცეროგენებს შეიცავს, ვიდრე ზომიერად შემწვარი.

ტაფაზე შეწვისას მნიშვნელოვანია რომელ ცხიმებს ვიყენებთ. არანაჯერი ცხიმები გაცხელებისას წარმოქმნიან თავისუფალ რადიკალებს, რომლებიც იწვევს ანთებას და აზიანებს უჯრედის დნმ-ს, რაც იწვევს უჯრედის მუტაციას და სიმსივნის განვითარებას. ამიტომ, შეწვისათვის მზასუმზირის, სიმინდის და განსაკუთრებით სელის ზეთის, ან ტრანსცხიმების (მარგარინის) გამოყენება სერიოზულად ზრდის სიმსივნის განვითარების რისკს.

რომელი ცხიმი ჯობია გამოვიყენოთ შეწვისას?

უნდა გამოვიყენოთ ნაჯერი ცხიმები, ცხოველური ცხიმი, მაგ. კარაქი, იგივე ღორის ქონი, რომელიც მცენარეულ ზეთს ჯობია. ყველაზე კარგია ერბო. ასევე ზეითუნის ზეთი, რომელიც შეიცავს ნაკლებ მონო არანაჯერ და ნახევრად არანაჯერ ცხიმებს, ავოკადოს ზეთი და ქოქოსის კარაქი.

შეწვისთვის მცენარეული ზეთების გამოყენებისას გვემუქრება კიდევ ერთი საშიშროება ორთქლის სახით, რომელიც ასევე შეიცავს ძალიან მავნე ონკოლოგიის გამომწვევ ნივთიერებას ალდეგიდებს და რომელსაც ჩავისუნთქავთ მომზადების პროცესში. ამიტომ საჭმლის მომზადებისას უნდა გამოვიყენოთ გამწოვი, ან გამოვაღოთ ფანჯარა.

მნიშვნელოვანია ასევე რაზე ვწვავთ პროდუქტს. ზოგი იაფფასიანი ტაფა შეიცავს სიმსივნის გამომწვევ ნივთიერებებს, ამიტომ უმჯობესია გამოვიყენოთ თუჯის ტაფები.

განსაკუთრებით საშიშია, თუ ხშირად მოვიხმართ გარეთ მომზადებულ საკვებს, ან ვიძახებთ სწრაფ კვებას, სადაც ცხიმს მრავალჯერადად იყენებენ შეწვისას.

მნიშვნელოვანია, რომ შემწვარი საკვები უფრო გემრიელია და ვჭამთ მეტს, ვიდრე მოხარშულს, რაც იწვევს სიმსუქნეს.

რა თქმა უნდა ადამიანი როგორც კი შეჭამს შემწვარს, იმავე დღესვე არ დაავადდება სიმსივნით, მაგრამ თუ წლობით გროვდება ეს მავნე ნივთიერებები ორგანიზმში, მაშინ სიმსივნის რისკი იზრდება.

ყველაზე კარგი გამოსავალია, საერთოდ უარი ვთქვათ შემწვარზე, ან ხორცი შევწვათ გრილზე, ან მაყალზე, ოღონდ არ დავანახშიროთ.